به گزارش راهبرد معاصر در طلیعه دوران هستهای، آمریکا امیدوار بود که بتواند در عرصه این سلاح جدید یکهتاز باشد اما اسرار و فناوری ساخت بمب اتمی خیلی زود گسترش یافت و کشورهای دیگر نیز به آن دست یافتند.
پایگاه اطلاع رسانی « armscontrol » در گزارشی درباره تعداد تسلیحات هستهای موجود در جهان نوشت که آمریکا نخستین آزمایش انفجار هستهای خود را در جولای 1945 (تیرماه 1324) انجام داد و در آگوست 1945 (مرداد 1324) دو بمب اتمی بر روی دو شهر هیروشیما و ناگازاکی ژاپن انداخت. تنها چهار سال بعد، اتحاد جماهیر شوروی نخستین آزمایش انفجار هستهای خود را انجام داد. انگلیس در سال 1952، فرانسه در سال 1960 و چین نیز در سال 1964 به سلاح هستهای دست یافتند.
آمریکا و کشورهایی که به سلاح هستهای دست یافته بودند در تکاپوی جلوگیری از دست یابی کشورهای بیشتر به سلاح هستهای افتادند و در سال 1968 درباره پیمان منع اشاعه هستهای (انپیتی) مذاکره کرده و در سال 1996 نیز درباره پیمان جامع منع آزمایش هستهای به توافق رسیدند.
رژیم صهیونیستی، هند و پاکستان نیز هرگز انپیتی را امضا نکرده و دارای زرادخانههای هستهای هستند.
زمانی که انپیتی حاصل شد، زرادخانههای هستهای آمریکا و اتحاد جماهیر شوروری (روسیه) دارای دهها هزار سلاح هستهای بود. اما از سالهای 1970 و پس از چند دور مذاکره، ابتکارها و توافقنامههای دوجانبه کنترل تسلیحات هستهای، به کاهش حجم و تعداد زرادخانههای هستهای کمک کرد.
تقریبا 90 درصد کلاهکهای هستهای در جهان در اختیار دو کشور آمریکا و روسیه قرار دارند
امروزه، آمریکا و روسیه هر کدام تقریبا 1350 کلاهک جنگی راهبردی را بر روی صدها بمبافکن و موشک نصب کرده و به مدرن سازی سامانههای پرتاب هستهای خود پرداختهاند.
علاوه بر آن، روسیه و چین تعدادی کلاهکهای جنگی هستهای غیر راهبردی دارند که تحت هیچگونه پیمانی که آنها را محدود میکند قرار ندارد.
چین، هند و پاکستان همگی در حال پیشبرد طرحهای موشکهای بالستیک جدید، موشکهای کروز و سامانههای هستهای دریایی هستند.
علاوه بر آن، پاکستان با توسعه قابلیتهای تاکتیکی تسلیحات هستهای برای مقابله با تهدیدهای نظامی هند، آستانه استفاده از سلاح هستهای را کاهش داده است. کره شمالی نیز همچنان به پیشبرد برنامه تسلیحات هستهای خود ادامه میدهد.
کشورهایی که سلاح هستهای آنها برسمیت شناخته شده است
کشورهای هستهای جهان پنج کشور هستند که شامل چین، فرانسه، روسیه، انگلیس و آمریکا است که به صورت رسمی در پیمان انپیتی به عنوان دارنده تسلیحات هستهای شناخته میشوند اما تحت بند ششم پیمان انپیتی قرار نیست که این پنج کشور چنین سلاحهایی را برای همیشه داشته باشند.
در سال 2000، پنج کشور هستهای تعهد بی چون و چرایی دادند که حذف کامل زرادخانههای هستهای خود را انجام دهند.
به دلیل ماهیت محرمانهای که این کشورها درباره زرادخانههای هستهای خود دارند، بیشتر آمارها درباره سلاحهای هستهای که این کشورها در اختیار دارند به صورت برآوردی است که این سلاحها شامل سرهای جنگی راهبردی و کوتاه برد و بمبهای هستهای کم بازده هستند.
چین
در مجموع 320 کلاهک هستهای در اختیار دارد.
فرانسه
حدود 290 کلاهک هستهای دارد
روسیه
در بیانیه پیمان نیواستارت در مارس 2020 آمده است: 1326 کلاهک جنگی بر روی 485 موشک بالستیک بین قارهای، موشکهای بالستیک با قابلیت پرتاب از زیردریایی و بمبافکنهای راهبردی.
فدارسیون علوم آمریکا برآورد کرده که روسیه 4315 کلاهک هستهای دارد که شامل 1570 عدد کلاهک راهبردی تهاجمی، 1875 کلاهک غیر راهبردی و 2060 کلاهک از رده خارج است که منتظر از بین بردن هستند.
انگلیس
حدود 215 کلاهک راهبردی دارد که برآورد شده 120 عدد آن بر روی موشک نصب شده و 95 عدد نیز در انبار قرار دارند. انگلیس در مجموع دارای دارای 4 زیردریایی هستهای «ونگارد» با قابلیت پرتاب موشک هستهای است که به طور اختصاصی بازدارندگی هستهای دریایی این کشور را تشکیل میدهد.
آمریکا
بیانیه نیواستارت در مارس 2020: 1373 کلاهک هستهای راهبردی که بر روی 655 موشک بالستیک بین قارهای، موشکهای بالستیک با قابلیت پرتاب از زیردریایی و بمبافکنهای راهبردی.
همچنین برآورد میشود که آمریکا دارای 150 بمب گرانشی هستهای B-61 است که در 6 پایگاه پیمان آتلاتیک شمالی (ناتو) در 5 کشور اروپایی مستقر شده است که این پایگاهها عبارتند از «آویانو» و «غدی» در ایتالیا، «بوچل» در آلمان، «اینجرلیک» در ترکیه، «کلین بروجل» در بلژیک و «ولکل» در هلند است. همچنین برآورد میشود که آمریکا در مجموع 230 بمب گرانشی هستهای B-61 در زرادخانههای هستهای خود دارد.
فدراسیون علوم آمریکا نیز برآورد کرده که آمریکا در مجموع 5800 کلاهک هستهای دارد که 3800 کلاهک هستهای این کشور در زرادخانهها قرار داشته و 2000 کلاهک هستهای نیز از رده خارج بوده و منتظر از بین بردن میباشد.
اما دولتهایی نیز وجود دارند که پیمان انپیتی را امضا نکرده و دارنده تسلیحات هستهای هستند.
هند، پاکستان و رژیم صهیونیستی هرگز پیمان انپیتی را امضا نکرده و به عنوان دارنده تسلیحات هستهای به شمار میآیند.
هند نخستین سلاح هستهای خود را در سال 1974 آزمایش کرد. این آزمایش پاکستان را تحریک کرد تا کار بر روی برنامه تسلیحات هستهای مخفیانه خود را تسریع بخشد.
هند و پاکستان هر دو به طور آشکار، با انجام آزمایش هستهای در ماه مه 1998، توانمندیهای تسلیحات هستهای خود را به نمایش گذاشتند.
رژیم صهیونیستی نیز تا کنون به صورت آشکارا آزمایش هستهای انجام نداده و نه انکار و نه تایید کرده که دارای تسلیحات هستهای است. اگر چه جامعه جهانی میداند که رژیم صهیونیستی دارنده تسلیحات اتمی است اگر چه تعداد دقیق این تسلیحات نامشخص است.
برآورد تسلیحات هستهای در هند، پاکستان و رژیم صهیونیستی بر اساس مقدار پلوتونیوم و اورانیوم غنی شده با درصد بالاست که هر کدام از این دولتها دارای آن هستند. مواد شکافت پذیر عنصر کلیدی برای ساخت تسلیحات هستهای به شمار میآید. هند و رژیم صهیونیستی در تسلیحات هستهای خود از پلوتونیوم استفاده میکنند اما گمان میرود که پاکستان از اورانیوم با درصد غنای بالا برای ساخت تسلیحات هستهای خود استفاده کرده است.
هند:
بر اساس برآوردها این کشور دارای 150 کلاهک هستهای است.
پاکستان:
این کشور تقریبا 160 کلاهک هستهای دارد.
رژیم صهیونستی:
برآورد میشود که این رژیم 90 کلاهک هستهای در زرادخانههای خود داشته و مواد شکافت پذیر کافی برای ساخت 200 کلاهک هستهای دیگر نیز دارد.
کره شمالی نیز کشوری است که از پیمان انپیتی خارج شده است.
کره شمالی که به انپیتی پیوسته بود به عنوان کشور غیرهستهای شناخته میشد اما در سال 2003 خروج خود از این پیمان را اعلام کرده است. کرهشمالی به تست تسلیحات هستهای و موشکهای بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هستهای پرداخته است اما درباره تعداد تسلیحات هستهای که کرهشمالی در اختیار دارد اطمینانی وجود ندارد.
در ژانویه 2020 برآورد شده بود که کره شمالی تقریبا 30 تا 40 کلاهک هستهای در اختیار دارد. از سوی دیگر برآورد شده که این کشور 20-40 کیلو پلوتونیوم و 250-500 کیلوگرم اورانیوم با درصد غنای بالا در اختیار دارد که برای ساخت 6-7 سلاح هستهای کافی است./فارس